Türk Edebiyatına da Açılan Akademik Bir Pencere: Littera
Aslı Güneş
Sayı 14: Kış 2004

Hacettepe Üniversitesi Fransız Dili Eğitimi Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Cengiz Ertem yönetiminde, yılda bir kez “ortak kitap” niteliğinde çıkan Littera, gerek araştırma-inceleme yazılarıyla, gerekse yayımladığı edebiyat ürünleriyle, çeşitli dillerdeki edebiyatların yanı sıra Türk edebiyatına da önemli katkılarda bulunan bir dergi. Yalnızca Batılı edebiyatlara değil, Kore ve Latin Amerika gibi Türkiye’de az bilinen, az tartışılan edebiyatlara da yer vermesi, Littera’nın yayın alanının ne denli geniş olduğunu gösteriyor.

1990 yılında çıkmaya başlayan ve bugüne kadar 13 sayısı yayımlanan Littera’da Fransızca, İngilizce ve Türkçe makalelerin yanı sıra şiir ve öykü gibi edebî ürünlere de yer veriliyor. Derginin hemen her sayısında bir özel bölüm yer alıyor. Bu özel bölümler, çeşitli konuların farklı açılardan ve epey kapsamlı şekilde incelenmesini sağlıyor. Örneğin, ilk sayıda kadın hakları, laiklik, kültür ve toplum konularına ayrılan özel bölüm, edebiyatın diğer toplumsal alanlarla birlikte düşünüldüğünü gösteriyor. Üçüncü sayıdaki “Çocuk Edebiyatı” ve “Postmodernizm” bölümleri, bu alanlarda araştırma yapmak isteyenler için önemli bir kaynak niteliğinde. Littera’nın dördüncü sayıda yer alan “Çeviri” özel bölümü, şiir, düzyazı çevirilerinde karşılaşılan sorunların tartışıldığı, çeviri alanına ilişkin teknik terimlerin açıklandığı yazılardan ve çok sayıda şiir çevirisinden oluşuyor. Beşinci sayının özel bölümü Kırgız yazar Cengiz Aytmatov’a ayrılmış. Altıncı sayıda ise “Cahit Külebi Fransızcada” özel bölümü yer alıyor. Bu bölümde, Cahit Külebi ile yapılan bir söyleşi ve şairin “Işık Dönencesi”, “Bir Mutsuzluk Türküsü” ve “Yangın” adlı şiirlerinin Nimet Arzık tarafından yapılan Fransızca çevirileri bulunuyor.

Littera’nın sekizinci sayısı diğerlerinden farklı olarak bütünüyle bir özel sayı şeklinde yayımlanmış; “André Gide Özel Sayısı”nda 20-21 Kasım 1997 tarihlerinde Hacettepe Üniversitesi Fransız Dili Eğitimi Bölümü tarafından düzenlenen “Çeşitli Yönleriyle André Gide” başlıklı uluslararası sempozyumda sunulan bildiriler ve Gide hakkında yazılan çeşitli makaleler yer alıyor. Onuncu sayı da sekizinci sayı gibi bir özel sayı olarak tasarlanmış. Littera’nın Galatasaray Üniversitesi ve Fransız Kültür Merkezi’nin katkılarıyla, 26-28 Nisan 2000 tarihlerinde İstanbul’da gerçekleştirdiği “Jean Genet Günleri”nde sunulan bildirilerin yayımlandığı bu sayı, Genet hakkında kapsamlı bir kaynak niteliğinde. Derginin 11. sayısı ise Bulgar edebiyatından Kore edebiyatına çeşitli ülke edebiyatlarının incelendiği bölümlerden oluşuyor. Littera’nın on ikinci sayısında yer alan “Karşılaştırmalı Edebiyat ve İmgebilim” başlıklı özel bölümdeki yazılar ise bütünüyle Fransızca. Bu sayıda, özel bölümün ardından çeşitli ülke edebiyatlarıyla ilgili yazılara yer verilmiş. Littera’nın “İspanyol Edebiyatı Özel Sayısı” olarak çıkan 13. ve son sayısında Cervantes’den Miguel de Unamuno’ya kadar İspanyol edebiyatının önemli yazarları hakkındaki makaleler yer alıyor.

Derginin ilk sayısında yayın yönetmeni Cengiz Ertem, üniversite yayınlarının yeterli olmayışı, araştırma ve incelemelerin üniversite dışına çıkamaması, varolan akademik dergilerin de geniş okur kitlesine ulaşamaması gibi sorunların altını çiziyor. Ancak, Littera’yı çıkaranlar bu sorunu kısmen de olsa çözecek bir yol bulmuş görünüyorlar: İlk sayılarının Karşı Yayınları, sonraki sayılarının ise Ürün Yayınları tarafından yayımlanması, Littera’nın okuyucuyla buluşmasını büyük ölçüde kolaylaştırıyor. Derginin 12. yılı dolayısıyla Cumhuriyet Kitap’ta yayımlanan söyleşisinde (sayı 886, s. 10), Cengiz Ertem’in, 1992’de çıkan üçüncü sayının ikinci baskısının yapılacağını belirtmesi, okuyucunun Littera’ya olan ilgisinin bir kanıtı. Littera, Kore’den Türkiye’ye geniş bir coğrafyayı kapsayan, akademi ile genel okuru buluşturan çizgisiyle hem araştırmacılar hem de edebiyatseverler için çok önemli bir kaynak niteliğinde. Littera ile adresinden bağlantı kurulabilir.

Littera’da Yayımlanan Türk Edebiyatına İlişkin Makalelerin Kaynakçası

  • Aka, Pınar. “Hilmi Yavuz Şiirinin Gelenekle İlişkisi”. Littera 12 (2003): 239-46.
  • Akay, Abdullah. “Cahit Külebi ile Söyleşi”. Littera 6 (1995): 25-28.
  • Akın, Cahit. “Nazım Hikmet’in Kuvâyi Milliye’sinde Köylüye Toplumcu Gerçekçi Bakış”. Littera 12 (2003): 213-30.
  • Akkoyun, Tülay. “Orhan Pamuk’un Yeni Hayat Adlı Yapıtında Yeni Roman İzleri”. Littera 11 (2002): 181-86.
  • Aktaş, Hasan. “Eslafta ve Halefte Dekadanlık”. Littera 11 (2002): 187-200.
  • And, Metin. “Başlangıcından Günümüze Türk Tiyatrosuna Toplu Bakış”. Littera 1 (1990): 47-58.
  •   . “Çağlar Boyunca Turquerie”. Littera 2 (1991): 231-38.
  • Ateşman, Ender. “Postmodern Yeni Hayat”. Littera 6 (1995): 59-61.
  • Aytaç, Gürsel. “Erhan Bener”. Littera 5 (1994): 37-38.
  • Bezirci, Asım. “Rıfat Ilgaz ve Şiiri”. Littera 4 (1993): 7-8.
  • Çalışkan, M. Hamit. “Hicivde İroni: Defoe, Swift, Nesin”. Littera 6 (1995): 124-34.
  • Çeri, Bahriye. “Tutkunun Romanı: Boğazkesen”. Littera 7 (1996): 88-105.
  • Çetaku, Drita. “Mario Levi’nin Masalında Yitik Anların Anıları”. Littera 12 (2003): 231-38.
  • Dumont, Paul. “Çocuk Edebiyatı: Türk İlericilerinin Yeni Bir Silahı”. Çev. Cengiz Ertem. Littera 2 (1991): 60-66.
  • Emre, Abidin. “Fransızca’dan Türkçe’ye Şiir Çevirileri”. Littera 6 (1995): 86-92.
  • Ertem, Cengiz. “Fantastik Edebiyat ve Aşkı Giyinen Adam”. Littera 12 (2003): 189-212.
  • Günel, Burhan. “Türk Romanı Üzerine”. Littera 1 (1990): 35-37.
  • Gürel, Zeki. “Dünya Çocuk Yılından Günümüze Çocuk Edebiyatı Üzerine Bir Bibliyografya Denemesi”. Littera 3 (1992): 136-56.
  • Halman, Talat Sait. “Yunus Emre: Hümanizmin Zaferi”. Littera 2 (1991): 45-48.
  • İnal, Gülseli. “Türk Edebiyatında Gelenek ve Kopma”. Littera 3 (1992): 214-24.
  • İşgüven, Mine Mutlu. “Şiir Dilinde İmge”. Littera 5 (1994): 113-32.
  • Kahraman, Hasan Bülent. “Türk Şiirinde Gelenek-Güncellik Eklemlenmesine ve İlişkisine ‘Özne’ Kavramı Dolaylarında ve Modernizm-Postmodernizm Çerçevesinde Bakış Denemesi”. Littera 3 (1992): 225-35.
  • Kıran, Ayşe (Eziler) . “Masal, Halk Hikayesi, Öykü Kavşağında Murathan Mungan’ın Anlatıları”. Littera 7 (1996): 31-64.
  • Martinez-Caro, Dürrin Alpakın. “The Concept of ‘Carpe Diem vs. Death’ Reflected in the Works of Poets from Ancient Egypt, Ancient Greece, Iran, Italy, England, Turkey and Spain”. Littera 12 (2003): 269-84.
  • Oluklu, İbrahim. “Ölüme Karşı Dünya: Deniz Başaran”. Littera 1 (1990): 71-73.
  • Önder, Ali Rıza. “Yunus Emre’nin Kimliği ve Kişiliği”. Littera 2 (1991): 50-54.
  • Önertoy, Olcay. “İki Acımak Romanı”. Littera 12 (2003): 181-88.
  •   . “Kemal Tahir’in Bir Üçlemesi (Yediçınar Yaylası, Köyün Kamburu, Büyük Mal)”. Littera 1 (1990): 19-29.
  •   . “Reşat Nuri Güntekin’in Tiyatro Anlayışı”. Littera 2 (1991): 55-59.
  •   . “Tevfik Fikret ve Şermin”. Littera 3 (1992): 58-65.
  • Özcan, Emin. “Jean-Paul Sartre ve Melih Cevdet Anday Tiyatrolarında Toplumsal Özne Olarak Birey”. Littera 7 (1996): 143-56.
  • Özçelebi, Ali. “Türkçede Jean Genet”. Littera 10 (2001): 33-42.
  • Özyer, Nuran. “Alman Çocuk ve Gençlik Edebiyatında Türk İmajı”. Littera 3 (1992): 81-91.
  • Sağlam, Musa Yaşar. “Metin Kaçan’ın Ağır Roman’ı Örnekleminde Argo”. Littera 7 (1996): 65-75.
  •   . “Türkçe’de Franz Kafka”. Littera 12 (2003): 61-64.
  • Sazyek, Hakan. “Seksenli Yılların Türk Romanına Kazandırdığı Beş Yeni Yazar”. Littera 1 (1990): 141-57.
  • Sucu, Müge. “Ahmet Mithat’ın Müşâhedat’ı ile André Gide’in Kalpazanlar’ı Üzerine Bir İnceleme”. Littera 8 (1998): 335-52.
  • Şener, Sevda. “Mehmet Baydur”. Littera 1 (1990): 43-46.
  • Turan, Metin. “Aşık Veysel ve Gelenek”. Littera 5 (1994): 39-42.
  •   . “Enver Gökçe ve Şiiri Üzerine”. Littera 2 (1991): 67-71.
  •   . “İsmail Gümüş’ün Yapıtlarında Göçmenlik ve Boşnaklık İzleği”. Littera 9 (1999): 255-64.
  •   . “Oğuz Tansel ve Şiiri”. Littera 6 (1995): 62-66.
  •   . “Türk Edebiyatının Bir Yitiği: Ümit Kaftancıoğlu”. Littera 7 (1996): 106-08.
  •   . “Ulusal Bir Sanat Yaratmanın Ardındaki Kültür İnsanı Portresi: Ahmet Kutsi Tecer”. Littera 11 (2002): 171-80.
  • Uturgauri, Svetlana. “Türk Edebiyatında Tanzimat Döneminin Rus Araştırmacılarca İncelenmesi”. Çev. Zeynep Günal. Littera 12 (2003): 177-80.
  • Ünsal, Nil. “Sabahattin Ali’nin Kuyucaklı Yusuf’u ile Camilo Jose Cela’nın Pascual Duarte’nin Ailesi Üzerine İzleksel Bir İnceleme”. Littera 13 (2003): 23-39.
  • Yağcı, Öner. “Sabahattin Ali’yi Anmak”. Littera 1 (1990): 107-09.
aslig@bilkent.edu.tr