21 Mart Dünya Şiir Günü Kutlandı
Mehmet Fatih Uslu
Sayı 17-18: Bahar 2005

Bilkent Üniversitesi Türk Edebiyatı Merkezi, 21 Mart Dünya Şiir Günü’nü bu yıl”Şiir ve Şehir” başlıklı bir program düzenleyerek kutladı. Sadece Türkçe şiirlerin değil, dünya dillerinden şiirlerin de, hem kendi dillerinde hem de Türkçe çevirileriyle okunduğu program şiirsever konuklar tarafından coşkulu bir ilgiyle karşılandı. Konukların Avrupa ve Asya şehirlerinde zengin ve yoğun bir yolculuğa davet edildiği programda, tiyatro sanatçısı Rüştü Asyalı ve gazeteci-yazar Can Dündar’ın ikişer şiir okuyarak programa katılmaları ilgiyi arttıran önemli bir etmen oldu.

Bu sene Gülten Akın’ın kaleme almış olduğu Dünya Şiir Günü Bildirgesi’nde şiir, dünya üzerinde artarak devam eden karanlığın ve şiddetin karşısına konumlandırılıyor, daha iyi bir dünya için şiirin insanın gündelik hayata daha çok nüfuz etmesi gereğinden bahsediliyordu. Akın’a göre şiir, insanı dört bir yandan çevreleyen sözün kilitini açacak olandı ve sözden özgürleşmek insanın özgürleşmesiydi.

"Dünya yılın bir gününü şiire ayırmış görünüyor.Şiiri bunca vazgeçilmez kılan nedir? Konuşuyoruz işte, yazıyoruz da. Niye şiir? Çünkü dostlar, sözcükler korkunçtur. Kuşatır, sınırlar, belirler. Sözcük, deyim yerindeyse, anlamın tutukevidir.Şiir sözün özgürlüğüdür. İçinde umudu barındırır.Şiir için hep 21 Mart olsun."

Şiir yolculuğunun ilk durağı William Butler Yeats’in”Bizans’a Yolculuk” ve Yahya Kemal Beyatlı’nın”Hayâl Şehir” adlı yapıtlarıyla İstanbul oldu. Asya ile Avrupa’nın büyük karşılaşmasının tarihî mekânı olan İstanbul’a selam durulduktan sonra ise dinleyicileri Avrupa’nın tarihî şehirlerine götüren şiirler okundu. Büyük savaş acılarının şehirlerdeki yansımasını anlatan Paul Eluard’ın”Savaş Sırasında Paris” ve Dogmar Nick’in”Şehirler” adlı şiirleri büyük savaşların ürkütücü atmosferini salona taşıdı. Ertesinde, Asya’nın güzellikleriyle ilgi merkezi olmuş kentleri, özlem duygusunun hakim olduğu şiirlerle anıldı. Kerim el- Iraki’nin”Bağdat” şiiri salona ayrı bir hüzün verirken, Anooshirvan M. Miadji’nin, Hafız-e-Şirazi’den okuduğu gazel salondan büyük alkış aldı. Yolculuğun son durağı ise Türkiye oldu ve ülkemizin batısından ve doğusundan şehirleri anlatan şiirler okunarak program tamamlandı.

Bu coşkulu ve yoğun programın ardından bir sonraki Dünya Şiir Günü etkinliğinin daha bir merakla bekleneceğini söylemek yanlış olmayacaktır.

Şiirler ve Seslendirenler

William Butler Yeats: “Sailing To Byzantium” (Louise Barry - İngilizce) / “Bizans’a Yolculuk (Rüştü Asyalı - Türkçe (Çev: Cevat Çapan)). Yahya Kemal Beyatlı: “Hayâl Şehir” (Rüştü Asyalı - Türkçe). Konstantin Kavafis: “I Polis” (Eugenia Kermeli - Yunanca) / “Kent” (Nilay Özer - Türkçe (Çev: Özdemir İnce)). Nâzım Hikmet: “Taranta Babu’ya İkinci Mektup” (Günil Özlem Ayaydın Cebe - Türkçe). Frederico Garcia Lorca: “Gacela Del Amor Que No Se Deja Ver” (Dürrin Alpakın Martinez-Caro - İspanyolca) / “Görünmeyen Aşka Gazel” (Sıla Arlı - Türkçe (Çev: Laurent Mignon). Asaf Hâlet Çelebi: “Mariyya” (Sıla Arlı - Türkçe). Paul Eluard: “Paris Pendant la Guerre” (Laurent Mignon - Fransızca) / “Savaş Sırasında Paris” (Emrah Pelvanoğlu - Türkçe (Sait Maden)). Guillaume Apollinaire: “La Chanson du Mal-Aimé” (Frédéric Abidos - Fransızca) / “Bir Sevdazede’nin Şarkısı” (Serhat Demirel - Türkçe (Çev: Gertrude Durusoy, Ahmet Necdet, Jean-Louis Mattei). Orhan Veli: “Edith Almera” (Jale Özata Dirlikyapan - Türkçe). Dogmar Nick: “Städte” (Thomas Zimmerman - Almanca) / “Şehirler” (Jale Özata Dirlikyapan - Türkçe (Çev: Behçet Necatigil)). Osip Mandelştam: “Leningrad” (Medine Aliyeva - Rusça) / “Leningrad” (Devrim Dirlikyapan - Türkçe (Çev: Ülkü Tamer)). İlya Ehrenburg: “Dojd v Nagasaki” (Rahile Kuliyeva - Rusça) / “Nagazaki’da Yağmur” (Ruken Alp Sevli - Türkçe (Çev: Ataol Behramoğlu)). Hugh Mac Diarmid: “The East” (Dan Randall - İngilizce) / “Doğu” (Fırat Caner - Türkçe (Çev: Fırat Caner)). Ana Kalandadze: “Aseti Dari Tu İko Maşin” (Nana Kaçarava - Gürcüce) / “Böyle Olduysa Eğer O Zaman” (Nana Kaçarava - Türkçe (Çev: Fahrettin Çiloğlu, Nana Kaçarava)). Resul Rıza: “Benim Şuşa’m” (Ayda Tagizade - Azerice). Hafız-e-Şirazi: “Vesale u Ze Omre Javidan Beh” (Anooshirvan M. Miandji - Farsça) / “Ona Kavuşmak Sonsuz Yaşamdan Daha İyidir” (Anooshirvan M. Miandji - Türkçe (Çev: Anooshirvan M. Miandji)) Kerim el-Iraki: “Bağdad” (Ahmed Simin - Arapça) / “Bağdat” (Ahmed Simin - Türkçe (Çev: Ahmed Simin). Hilmi Yavuz: “Doğudan Bir Kent” (Hilmi Yavuz - Türkçe). Niyazi Akıncıoğlu: “Edirne” (Hilmi Yavuz - Türkçe). Orhan Veli: “İstanbul’u Dinliyorum” (Nevin Çil - Türkçe) Attilâ İlhan: “Smyrna Blues” (Can Dündar - Türkçe) Ahmet Hamdi Tanpınar: “Bursa’da Zaman” (Can Dündar - Türkçe).

mfatih@bilkent.edu.tr