Grafiker Yayınları, 2002 yılında çıkan Eski Türk Edebiyatı El Kitabı’ndan sonra bu yıl Türk Halk Edebiyatı El Kitabı'nın yanı sıra Yeni Türk Edebiyatı El Kitabı'nı da yayımladı. Eski Türk Edebiyatı El Kitabı gibi bu kitap da daha çok “üniversite öğrencilerinin pratik gereksinimlerini karşılamak üzere” hazırlanmış (5). Editörlüğünü Dr. Ramazan Korkmaz’ın üstlendiği Yeni Türk Edebiyatı El Kitabı''nın diğer yazarları ise Dr. Hülya Argunşah, Dr. Ali İhsan Kolcu, Dr. Ayşenur Külahlıoğlu İslam, Dr. Cafer Gariper, Dr. Osman Gündüz ve Dr. Tarık Özcan. Çalışmanın önsözünde Ramazan Korkmaz, Yeni Türk Edebiyatı El Kitabı'nın okurların “sorularını yanıtlamayı ve zaman zaman onları düşündürerek daha farklı kaynaklara göndermeyi amaçlayan bir başvuru eseri” (5) olduğunu belirtiyor. Yine de kitabın, ağırlıklı olarak, üniversitelerin Türk dili ve edebiyatı bölümlerinde okutulan Yeni Türk Edebiyatı derslerinde kullanılabileceğini söylemek olanaklı.

Yeni Türk Edebiyatı El Kitabı, dönemsel bir kronolojiyi izleyen on ana başlıktan oluşuyor. Yaklaşık 450 sayfadan oluşan kitabın ilk altı bölümü Tanzimat döneminden Cumhuriyet’e kadar olan edebî gelişmeleri ele alırken son dört bölümü, ayrı başlıklar altında Cumhuriyet döneminde şiir, hikâye, tiyatro ve roman türlerine odaklanıyor.

Kitabın Dr. Ramazan Korkmaz tarafından kaleme alınan “Yeni Türk Edebiyatına Giriş” başlıklı ilk bölümünde, 1839’daki Tanzimat Fermanı ile anılan ancak daha önceleri başlayan yenileşme / modernleşme hareketlerinin Osmanlı’daki ve dünyadaki tarihsel arka plânı, gelişim süreçleri ve bu süreçlerin Türk edebiyatındaki izdüşümleri ele alınıyor. Bu bağlamda bazı öncü isimlerin, okulların, tercümelerin ve gazetelerin tarihsel işlevine değinilerek bunların modernleşmeye katkıları değerlendiriliyor. Kitabın Dr. Cafer Gariper tarafından kaleme alınan “Yenileşmenin Başlangıcı ve Öncüleri” başlıklı bölümünde ise, ağırlıklı olarak Şinasi, Namık Kemal ve Ziya Paşa’nın yapıtları irdeleniyor. Tanzimat döneminin bu öncü kuşağının klâsik edebiyattan kopma biçimleri, yeni türlerin gelişimi, edebiyat kuramı ve eleştirisindeki yenilikler, çeşitli başlıklar altında değerlendiriliyor. Dr. Ali İhsan Kolcu’nun kaleme aldığı üçüncü bölüm ise “Yenileşmenin İkinci Kuşağı”nı ele alıyor ve Recaizade Ekrem, Abdülhak Hâmid ve Samipaşazade Sezai’nin yapıtlarına dünya görüşü, yeni temalar ve dil gibi açılardan eğiliyor. Bölümde Araba Sevdası'ndan Makber'e, Garam'dan Sergüzeşt'e dönemin önemli edebî durakları, eleştirel bir yaklaşımla ve özlü bilgilerle irdeleniyor. Kitabın dördüncü bölümü olan “Geçiş Dönemi Nesli: Ara Nesil” ise Dr. Cafer Gariper tarafından kaleme alınmış. Dr. Gariper bu başlık altında 1884-1896 yılları arasında edebiyatta etkin olan kuşağı değerlendiriyor. Klâsik edebiyatı sürdürmek isteyenlerle yenilikçilerin ürünlerinin ele alındığı bu bölümde Nabizade Nâzım ile Fatma Âliye Hanım’ın adları öne çıkıyor.

Yeni Türk Edebiyatı El Kitabı'nın Servet-i Fünun Edebiyatı” başılığını taşıyan beşinci bölümü ise Dr. Ramazan Korkmaz tarafından yazılmış. Edebiyatımızda Servet-i Fünun döneminin bellibaşlı özellikleri ve önde gelen yazarları ile anlatıldığı bölümde, Tevfik Fikret’in “Gayya-yı Vücud” şiiri ile Halit Ziya Uşaklıgil’in Aşk-ı Mennu romanı ayrıntılı şekilde incelenmiş. Yapısalcı yaklaşımları sergileyen bu yorumlar, klâsik metin çözümlemelerinden hayli farklı okumalar olmalarıyla öne çıkıyor. Dr. Hülya Argunşah’ın kaleme aldığı bir sonraki bölüm ise “Milli Edebiyat” başlığını taşıyor. Dr. Argunşah, “şimdilik” kaydını düşerek “milli edebiyat” adlandırmasının “Türk edebiyatında milliyetçilik akımıyla birlikte ortaya çıkan ve milli devletin kuruluşuna kadar olan zaman diliminde devam eden” (165) edebiyat etkinlikleri için kullanılabileceğini belirtiyor. Türk millî kimliğinin oluşum süreci, o dönemde yaşanan tartışmalar ve ortaya konan eserlerin konu alındığı bölümde o yıllardaki diğer edebî ve düşünsel arayışlara da yer veriliyor.

Yeni Türk Edebiyatı El Kitabı'nın yarıdan çoğu ise Cumhuriyet döneminde şiir, hikâye, tiyatro ve roman türlerine ayrılmış. Bunlardan şiir ve romana, hikâye ve tiyatroya kıyasla daha fazla ağırlık verilmiş. Kitabın daha önceki çalışmalardan en önemli farkı, Cumhuriyet dönemi kapsamında ele alınan ürünlerin 2000 yılına kadar gelebilmesi. Dolayısıyla, Yeni Türk Edebiyatı El Kitabı'nın en önemli başarılarından biri, güncel edebiyatı da kapsayabilmesi, hiç olmazsa ona yaklaşmayı hedeflemesi. Dr. Ramazan Korkmaz ile Dr. Tarık Özcan’ın birlikte hazırladıkları şiir bölümü, Dr. Ayşenur Külahlıoğlu İslam’ın hazırladığı hikâye ve tiyatro bölümleri ile Dr. Osman Gündüz’ün hazırladığı roman bölümü, Türk edebiyatında 1923-2000 yılları arasındaki edebî etkinliği dönemsel kronoloji anlayışıyla ele alıyor.

Organizasyonu ve konuların dağılımı bakımından titiz bir çalışmayı yansıtan Yeni Türk Edebiyatı El Kitabı, bölümlerin sonunda verilen kaynakçalarla okuru daha kapsamlı araştırmalara yönlendiriyor. Edebiyat fakültelerindeki öğrenciler açısından bakıldığında, kitap, yakın döneme ait eserleri ihmal eden eğitim anlayışının eksikliklerinin telâfi edilmesi açısından önemli bir işlevi yerine getiriyor. Öte yandan, bu el kitabı, edebiyata “dışarıdan” ilgi duyanlar açısından da son derece yararlı olacaktır.

Kitabın editörü Ramazan Korkmaz, kitabın yeni baskısının yeni katkılarla zenginleşeceğini belirtiyor (6). Eleştiri konusunda yapılacak bir katkıyı haber veren Korkmaz’ın deneme ve diğer edebiyat türlerini de göz önünde bulunduracağını sanıyorum. Öte yandan, kitabın yeni basımı sırasında “İçindekiler” kısmında verilen sayfa numaralarının kontrol edilmesini, bu arada alt bölümlerin sayfa numaralarının da gösterilmesini bekleyebiliriz. Kitaba bir dizin eklenmesi de kullanımını daha işlevsel hâle getirecektir.