Yıldız Teknik Üniversitesi, 22 Mayıs 2004 Cumartesi günü önemli bir çalışmaya ev sahipliği yaptı. Yıldız Teknik Üniversitesi, Maltepe Üniversitesi ve Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği’nin ortak katılımıyla düzenlenen “Üniversitelerde Türk Dili Öğretimi Kurultayı”nda Türk dili öğretiminde yaşanan genel sorunlar, farklı uygulamalar ve çözümler ele alındı. Gün boyu süren değerlendirme ve tartışmalarda üniversitelerimizde zorunlu olarak okutulan Türk dili derslerinden daha fazla verim alınabilmesi için yenilikçi uygulamalara yönelmek gerektiği ortaya çıktı.

Kurultayın açılış konuşmaları, düzenleme ve yürütme kurulu üyeleri Hikmet Altınkaynak (Yıldız Teknik Üniversitesi) ve Yusuf Çotuksöken (Maltepe Üniversitesi) ile danışma kurulu üyeleri Prof. Dr. Türkan Saylan (ÇYDD Genel Başkanı) ve Prof. Dr. Ayhan Alkış (Yıldız Teknik Üniversitesi Rektörü) tarafından yapıldı. Hikmet Altınkaynak, konuşmasında üniversitelerde zorunlu Türk dili derslerinde yaşanan sorunları dile getirip çözüme kavuşturmanın, bunun için de eğiticilerin deneyimlerini paylaşmalarının önemini vurguladı. Daha sonra konuşan Yusuf Çotuksöken ise sınıflardaki öğrenci sayılarının yirmi ile kırk arasında olmasının ve öğrenci merkezli bir eğitimin gerekliliğinin altını çizdi. Daha sonra kürsüye gelen Prof. Türkan Saylan, üniversitelerde hâlâ Türk dilini öğretmeye çalışmayı çelişkili bir durum olarak gördüğünü belirterek erkek ve kız çocuklar arasındaki dil öğrenme farklarına değindi. Kurultayın açılışında son konuşmayı Yıldız Teknik Üniversitesi Rektörü Prof. Ayhan Alkış yaptı. Prof. Alkış, küreselleşmenin bizimki gibi dilleri tehdit ettiğini belirterek öğrenciler üniversite düzeyine gelmeden önce dili öğretmek için uğraş vermenin tamamlanması gerektiğini vurguladı.

Kurultayın ilk oturumunun başkanlığını Yıldız Teknik Üniversitesi’nden Prof. Dr. Mehmet Ölmez yaptı. Oturumda ilk konuşmacı olan Prof. Dr. Mustafa Cemiloğlu (Uludağ Üniversitesi), “Türk Dili Dersi için Yeni Bir Program ve Çağdaş Bir Yöntem Önerisi” başlıklı bildirisinde, Türk dili derslerinin iyileştirilmesi gerektiğini belirtti ve bu dersi veren okutmanların mezuniyetten hemen sonra üniversitelerde ders vermelerinin yanlış olduğunu, önce liselerde çalışıp eğitmeyi öğrenmeleri gerektiğini vurguladı. Daha sonra söz alan Yrd. Doç. Dr. Jale Öztürk (Mustafa Kemal Üniversitesi), “Türk Dili Öğretiminin Aksayan Yönleri” başlıklı bildirisinde sözlü ifadeyle ilgili çalışmalara programlarda yer verilmediğini, bazı hocaların yetersiz olduğunu ve öğrencilerin bu dersleri angarya olarak gördüklerini belirterek çerçeve programda dilbilgisi kurallarının azaltılması gerektiğini vurguladı. Ardından söz alan Dr. Sevim Yılmaz-Önder (Boğaziçi Üniversitesi), “Yabancı Dille Eğitim Yapan Üniversitelerde Türk Dili Eğitimi” başlıklı bildirisinde yabancı dille eğitim yapan üniversitelerde, Türk dili ve edebiyatı bölümleri dışında anadilin kullanılmadığından, bundan dolayı da öğrencilerin çeşitli hatalar yaptıklarından bahsederek hata türlerini anlattı. Daha sonra bildirisini sunan Dr. Erol Köroğlu (Sabancı Üniversitesi), “Hangi Türkçeyi Öğretelim?” başlıklı konuşmasında bir öğretim görevlisinin ortalama üç ya da dört sınıfa ders vermesi gerektiğini, 15-20 kişiyi aşmayan sınıflarda, atölye çalışmalarıyla gerekli başarının kazanılabileceğini, ayrıca, öğretmenle öğrencinin ders dışında da iletişim içinde olması gerektiğini vurguladı. Birinci oturumun son konuşmacısı olan Dr. Saadettin Koç (Hacettepe Üniversitesi) ise “Üniversitelerde Türk Dili Öğretimi” başlıklı bildirisinde, yeni kuşağın edebî değerlere olan ilgisizliğinden söz ederek yanlış eğitim politikalarının anadili bilincinin gelişmesini olumsuz etkilediğini belirtti.

Kurultayın ikinci oturumunun başkanlığını Galatasaray Üniversitesi’nden Yrd. Doç. Dr. Nebahat Akgün Çomak yaptı. Oturumun ilk konuşmacısı olan Doç. Dr. Timur Kocaoğlu (Koç Üniversitesi), “Türk Dili Derslerinin Verimliliğini Artırma Konusunda Bazı Öneriler” başlıklı bildirisinde Koç Üniversitesi’ndeki uyguladıkları programı dinleyicilerle paylaştı ve öğrencilerin İngilizcede de, Türkçede de akademik düzeyde yetişmemiş olduklarının altını çizdi. İkinci konuşmacı olan Yrd. Doç. Dr. Nilgün Açık’ın (Muğla Üniversitesi) bildirisinin başlığı “Ana Dil Öğretimine Çağdaş Yaklaşımlar”dı. Türk dili derslerinin genelde kuru ve zevksiz işlendiğine dikkat çeken Açık, öğrencilerin daha üretken olduğu, yaratıcı zekâyı devreye sokan bir dil öğretimine gereksinim duyulduğunu belirtti. Daha sonra söz alan Dr. Kemal Ateş (Ankara Üniversitesi) ise “Türkçe Öğretimi Üzerine Gözlemler ve Yazma Alışkanlığı” başlıklı bildirisinde anadili eğitiminin bütünüyle üretimsel, uygulamaya dönük etkinliklerle yürütülmesi gerektiğine dikkat çekti ve öğrencilere okuma alışkanlığı kadar yazma alışkanlığının da kazandırılması gerektiğini vurguladı. Oturumun son bildirisi Yıldız Teknik Üniversitesi’nden Öğr. Gör. Feyza Hepçilingirler’e aitti. “Türk Dili Derslerine İlişkin Uygulama Çalışması Örnekleri” başlıklı bildirisinde Hepçilingirler, üniversiteli gençlerin hayatta başarıya ulaşabilmeleri için Türkçeyi çok iyi bilmeleri gerektiğini belirtti. Hepçilingirler, zorunlu Türk dili derslerinin konuşma ve yazma edimine çok uygun olduğunu belirterek ders içi uygulamalarından örnekler verdi.

Kurultayın “Türk Dili Öğretiminde Çözümler, Sonuç Bildirisi” başlıklı oturumunda dersin amacı, müfredatı, bu müfredatta dilbilgisinin yeri, dikkati çeken diğer sorunlar ve çözümleri tartışmaya açıldı. Çeşitli üniversitelerden gelen öğretim görevlileri, çözüm önerilerinde bulunurken dersin amacının netlik kazanması, dilbilgisi konularının hafifletilmesi ve bu konuları kapsayan tekliflerin YÖK’e gönderilmesi gerektiği üzerinde durdular. Kurultay, üniversitelerde okutulan zorunlu Türk dili dersleri müfredatının gözden geçirilerek daha verimli hâle getirilmesine yönelik adımlar atılması açısından oldukça önemliydi. Üniversitelerimizde verilen Türk dili derslerinde yenilikçi uygulamaların kısa sürede yaygınlaşması dileğiyle...

*Hülya Bulut, Boğaziçi Üniversitesi Türkçe Dersleri Koordinatörlüğü'nde okutman olarak görev yapmaktadır.