Karşılaştırmalı Edebiyatın Genç Dergisi: Parşömen
Sayı 6: Bahar 2001 
Ülkemizdeki edebiyat araştırmaları, uzun yıllardır eleştirel bakış açısından uzak yöntemlerle yürütüldü. Edebiyat çalışmalarını bu geleneksel yaklaşımlardan daha geniş bir perspektife taşıma çabaları ise son yıllarda artmaya başladı. Özellikle karşılaştırmalı edebiyat çalışmaları, disiplinlerarası yöntemler ve yenilikçi yaklaşımlar sayesinde edebiyat araştırmaları giderek bu kısır döngüden uzaklaşıyor. Eleştirel bakış açısını amaç edinmiş ve çalışmalarını bu perspektifle sürdüren yeni bir bölüm ve yeni bir derginin edebiyat dünyamıza katılması bu bakımdan sevindirici. İstanbul Bilgi Üniversitesi Karşılaştırmalı Edebiyat Bölümü ve üniversitenin Edebiyat Kulübü tarafından çıkartılan Parşömen dergisi Türkiye'deki edebiyat araştırmalarına önemli katkılarda bulunuyor.

Bölüm başkanlığını Prof. Dr. Murat Belge'nin yürüttüğü Karşılaştırmalı Edebiyat Bölümü, 1996 yılında kuruldu. Murat Belge, öğretim dili İngilizce olan programın Batı edebiyatı ile ilişkisinin ağırlıklı olarak Anglo-Sakson kültür ve edebiyatında yoğunlaştığını belirtiyor. Bölümün öğretim üyeleri arasında Babalar ve Oğullar ile Don Kişot'tan Bugüne Roman çalışmalarıyla tanıdığımız ve karşılaştırmalı edebiyat disiplininin Türkiye'de önde gelen uzmanlarından Prof. Dr. Jale Parla da bulunuyor. Bölümün tam zamanlı öğretim kadrosunda Yard. Doç. Dr. Deniz Şengel, Rana Tekcan, Lale Kula Özerden ve Richard Reid ile Araştırma Görevlisi Zeynep Altıok yer alıyor. Yarızamanlı öğretim kadrosunda ise Marmara Üniversitesi öğretim üyelerinden Prof. Dr. Nazan Aksoy ve Boğaziçi Üniversitesi'nden Ferda Keskin'in yanı sıra İsmet Özel, Fatih Özgüven ve Bülent Somay gibi tanınmış yazarlar bulunuyor. 

Ağırlıklı olarak Batı ve Türk edebiyatlarıyla ilgili yapıt ve araştırmaların ele alındığı programda ilk yıldan başlayarak Batı Kültürü Tarihi, Çağdaş Dünyada Sanat, Çeviri ve Sanat Değerlendirmeleri, Eleştiri Yöntemleri, Metin Analizi, Mitoloji, Romanın Gelişimi ve Yirminci Yüzyıl Düşünce Ekolleri gibi dersler veriliyor. Bu derslerden de anlaşılacağı üzere bölümün amacı, öğrencilerin karşılaştırmalı edebiyat disiplini çerçevesinde eleştirel düşünce yeteneğini geliştirmek. Bölüm Başkanı Murat Belge, Parşömen'in Bahar 2000 sayısında yer verilen bir söyleşide bölümün işlevi ve gelecekteki hedefleri hakkında şunları belirtiyor: "Bizim batıyı, batı kültürünü iyi öğrenmeye ihtiyacımız var. Bu bölüm de elinden geldiği kadar bunu yapmaya çalışıyor. Bu yarın da geçerli olacak bir ihtiyaç ve işlevdir" ("Enternasyonalizm..:" 36). Murat Belge, Türkiye'deki karşılaştırmalı edebiyat disiplininin Doğu Avrupa, Balkanlar, Kafkasya ve Orta Doğu gibi komşu bölgelerle ilgili çalışmalara da yönelmesi gerektiğini düşünüyor (36).

İstanbul Bilgi Üniversitesi Karşılaştırmalı Edebiyat Bölümü, üniversitenin Edebiyat Klübü tarafından 3 ayda bir yayımlanan Parşömen dergisine destek oluyor. Bahar 1999'da ilk sayısı yayımlanan Parşömen'in şu an dördüncü sayısı hazırlanıyor. Derginin yazı işleri müdürlüğünü ilk sayıdan beri Ahmet Sait Akçay yürütüyor. Güz 2000 sayısında verilen künye bilgilerine göre yayın kurulunda (belirtilen sırayla) Aslı Güneş, Gülbin Fırat, Gülen Çetin, Müge Günay, N. Kıvılcım Yavuz ve Onur Güven bulunuyor. Rana Tekcan'ın derginin yayın kurulu üyeleri ile yaptığı bir söyleşi geçtiğimiz  aylarda Cumhuriyet Kitap'ta yayımlandı. "Amaç, Magazinleşen Ortamda Ciddi Bir Edebiyat Dergisi" başlıklı söyleşide derginin yayın kurulu üyelerinden Aslı Güneş, amaçları hakkında şunlan söylüyor: "Dergi, Türkiye'de akademik alanda bir ilk olan Karşılaştırmalı Edebiyat bölümünden besleniyor ve dolayısıyla şu anda Türkiye'de çıkmakta olan dergilerden farklı olarak Türk ve dünya edebiyatına bir bütün olarak farklı bir perspektiften bakmaya çalışıyor" (573 [8 Şubat 2001 ]: 14).

Parşömen, hem öğrencilerin hem de akademisyenlerin yazılarına yer veren bir dergi; gençlerin dergiye katkısı aynı zamanda onların deneyim kazanmalarını sağlıyor. Derginin her yeni sayısı bir öncekine göre gerek biçim gerekse içerik bakımından önemli gelişim gösteriyor. Elimizdeki üç sayıda da derginin belirli bir yayın politikası izlediğini görüyoruz. Her sayı için bir dosya konusu seçiliyor ve o konuda eleştirel değerlendirmeler yapılıyor.

Güz 1999'da yayımlanan birinci sayıda "Türkiye'de Eleştiri Geleneğinin Oluşumunda Berna Moran'ın Yeri" adlı dosya yer alıyor. Bu dosyadaki yazılar Berna Moran'dan hareketle Türk romanına ve eleştiri geleneğine ilişkin Jale Parla, Talât Sait Halman, Fethi Naci ve Murat Belge'nin önemli değerlendirmelerini içeriyor.

İkinci sayının dosya konusu ise "Bir Disiplin Olarak Karşılaştırmalı Edebiyat". Murat Belge, Deniz Şengel, Mario J. Valdés, Linda Hutcheon ve Gülen Çetin'in yazılannın yer aldığı dosyada karşılaştırmalı edebiyat tarihinin kuramsal ve yöntembilimsel çerçevesi ele alınıyor, karşılaştırmalı edebiyat disiplininin oluşumu ve gelişimi evrensel ölçütler içinde tartışılıyor.

Parşömen'in üçüncü sayısının dosya konusu ise "İkinci Yeni Sonrası Türk Şiiri". Bu sayıda modernlik ve gelenek ilişkisi sorgulanırken Türk şiirinde İkinci Yeni hareketinin bir kırılmaya yol açıp açmadığı konusunda tartışmalar yürütülüyor. 2000'lerin şiirinin de değerlendirildiği dosyada İsmet Özel'in "Modern Türk Şiirinin Savunması" başlıklı makalesi oldukça ilgi çekici.

Parşömen'in her sayısında dosyaların yanı sıra Türk ve dünya edebiyatından seçilen romanları ve şiirleri değerlendiren "Analiz" bölümü yer alıyor. Bu bölümde "Nazım Hikmet'in 'Saman Sarısı' Şiiri Üzerine", "Balzac'ta Nakit ve Birey", "Radikal Feminizmin Yansımaları" gibi konular karşılaştırmalı edebiyat perspektifi ile çözümleniyor. "Hikâye ve Şiir" bölümünde ise Ahmet Sait Akçay, Lisa Isaacson, Özlem Kumrular ve Şahin Taş, Türkçe ve İngilizce şiirleriyle hemen her sayıda karşımıza çıkan isimler arasında. Derginin "Kitaplık" bölümünde Tahsin Yücel'in Komşular, Tomris Uyar'ın Yürekte Bukağı, Semih Gümüş'ün Öykünün Bahçesi gibi kitaplarının tanıtımı yapılıyor.

Parşömen, kısa sürede gösterdiği gelişimle edebiyat ve eleştiri dünyamızdaki yerini almış durumda.

Arzu Özzayim